"We halen geen leraren bij collega-scholen weg" Boxmeerse Jenaplanschool vindt eigen aanpak voor lerarentekort
LAND VAN CUIJK – Het lerarentekort is een groeiend probleem in heel Nederland, maar volgens recent onderzoek manifesteert het zich vooral op schoolspecifiek niveau. Dit patroon is ook zichtbaar in de regio Land van Cuijk, waar het Jenaplan Kindcentrum in Boxmeer creatief omgaat met de uitdagingen. Hoewel de situatie hier voorlopig beheersbaar blijft, waarschuwt directeur-bestuurder Harry Havekes dat structurele maatregelen essentieel zijn om de werkdruk te verlichten en de continuïteit van onderwijs te waarborgen.
Uit landelijk onderzoek blijkt dat het lerarentekort zich niet gelijkmatig over het land verspreidt. Grote steden en scholen met een specifieke populatie ervaren vaak de grootste problemen. Voor het Jenaplan Kindcentrum in Boxmeer, een buurtschool in Boxmeer-Noord, heeft een combinatie van strategische keuzes en regionale samenwerking geholpen om de impact te beperken. “We hebben nog steeds geschikte kandidaten kunnen vinden, deels via persoonlijke netwerken buiten de regio”, legt Havekes uit. “Ons Jenaplanconcept maakt ons aantrekkelijk voor een specifieke groep leerkrachten.”
Regionale samenwerking en afspraken
De scholen in het Land van Cuijk hebben een gezamenlijke aanpak ontwikkeld om te voorkomen dat zij elkaar beconcurreren in de strijd om onderwijspersoneel. Deze samenwerking sluit aan bij de landelijke aanbevelingen om scholen regionaal te laten samenwerken, in plaats van elkaar te beconcurreren. Voor het Jenaplan Kindcentrum blijkt dit effectief. “Door de afspraak om geen leraren bij elkaar weg te halen, kunnen we ons richten op het versterken van ons eigen team en het benutten van lokale en regionale netwerken,” aldus Havekes.
In de regio Noordoost-Brabant is dit niet uniek: Optimus primair onderwijs werkt binnen de Regionale Aanpak Personeelstekorten (RAP) aan vergelijkbare strategieën. Zes actiepunten helpen om de samenwerking structureel te versterken, zoals strategische personeelsplanning, zij-instroomtrajecten en het behouden van leraren door gerichte ondersteuning en professionalisering. Deze integrale aanpak heeft als doel het lerarentekort te verminderen en de kwaliteit van het onderwijs in de regio te borgen.
Creatieve oplossingen voor werkdruk
Net als op veel andere scholen in Nederland zet het Jenaplan Kindcentrum in op creatieve oplossingen om het tekort te beheersen en de werkdruk te verlagen. De inzet van derde- en vierdejaars pabo-studenten is een van de manieren waarop de school zorgt voor voldoende bezetting. “Bij geschiktheid nemen we deze studenten graag in dienst”, zegt Havekes. Daarnaast dragen gepensioneerde leerkrachten en collega’s die extra uren maken bij aan de continuïteit.
De school heeft structureel meer medewerkers in dienst dan volgens de norm nodig is. Deze extra capaciteit wordt ingezet voor vervanging bij ziekte, het opvangen van werkdrukpieken en het ondersteunen van kinderen met zorgvragen. “Dit sluit aan bij de landelijke trend dat scholen proberen een buffer te creëren om het werkklimaat voor leraren te verbeteren,” aldus Havekes. “Het geeft onze medewerkers ruimte om zich te richten op hun kerntaken en de kwaliteit van het onderwijs.”
Diversiteit en gerichte ondersteuning
De landelijke trend dat scholen met een diverse populatie meer moeite hebben om leraren aan te trekken en te behouden, is ook in Boxmeer herkenbaar. Het Jenaplan Kindcentrum heeft een gemiddelde schoolachterstandenscore, maar volgens Havekes weerspiegelt dit niet volledig de uitdagingen waarmee de school te maken heeft. “Ongeveer 55 tot 60 procent van onze leerlingen komt uit sociaal zwakkere milieus, met een relatief groot aantal kinderen uit eenoudergezinnen of gezinnen die leven in armoede,” legt hij uit.
De school werkt samen met de gemeente en lokale organisaties, zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en Sociom, om deze leerlingen optimaal te ondersteunen. De gemeente speelt hierin een actieve rol, onder meer via ondersteuning van wijkagenten en jongerenwerk. “Wethouder Joost Hendriks pakt hierin goed zijn rol op”, meent “Havekes. Deze samenwerking sluit aan bij de landelijke aanbeveling om integraal te werken aan gelijke kansen in het onderwijs.
Vooruitblik
Hoewel het Jenaplan Kindcentrum de uitdagingen voorlopig het hoofd biedt, benadrukt Havekes dat de toekomst onzeker blijft. Hij ziet kansen in verdere regionale samenwerking en pleit voor een landelijke aanpak die rekening houdt met de specifieke situatie van individuele scholen. “De sleutel ligt in creativiteit, samenwerking en goed werkgeverschap,” concludeert hij. “We moeten investeren in oplossingen die structureel bijdragen aan goed onderwijs, zowel regionaal als landelijk.”
